کد مطلب:234122 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:141
کلام آن حضرت در کلیات توحید
ستایش خدای را سزاست كه حمد وستایش را به بندگانش الهام فرمود، وشناسائی ربوبیتش را سرشت ایشان ساخت، بوسیله خلقش بر وجود خود رهنمون گشت، وبه حادث بودن مخلوقش بر ازلی بودن خود، و به همانند داشتن آنها بر بی ماندی خود دلالت نمود، آیات خود را گواه قدرتش گرفت، ذاتش از پذیرش صفات امتناع دارد (زیرا تمام صفات كمال عین ذات او است)، ودیدگان از دیدنش واوهام از احاطه او درمانده اند. وجودش سرآغازی نداشته وبقایش پایانی ندارد، ابزار درك او را فرا نگیرد، وپرده ها او را نپوشاند، پرده میان او ومخلوقش همان مخلوقاتش می باشند، زیرا آنچه لایق به ذات مخلوقست نسبت به او ممتنع است، وآنچه نسبت به وی ممتنع است مخلوق سزاوار آنست، ونیز به جهت فرق میان سازنده وساخته شده، وپروردگار وپرورده شده، و محدود كننده ومحدود شده. یكتاست نه به معنی واحد بودن عددی (یعنی مركب نیست)، آفریننده است نه به معنی جنبش اعضاء (چنانكه هر سازنده ای با اعضاء خود كار انجام می دهد)، بیناست بدون ابزار، شنواست بدون آلت، حاضر است بدون تماس جسمی، بر كنار است نه به معنی دوری مسافت، باطن است نه به معنای در زیر پرده قرار گرفتن، ظاهر است نه به معنای در مقابل چیزی قرار داشتن، كه كنه وحقیقت او دیدگان تیزبین را درمانده كرده، ووجودش خاطرات ذهنی را از ریشه بر كنده است. آغاز اعتقاد به خدا شناسائی او است، وكمال شناسائی اش یگانه دانستن او، وكمال یگانه دانستن او نفی صفات (زائد بر ذات) از او می باشد، بواسطه گواهی دادن هر صفتی كه غیر موصوفست، وگواهی هر موصوفی كه غیر صفت است، وگواهی این دو كه دو چیز می باشند، كه ازلیت را نشاید، (یعنی اگر بگوئیم صفات خدا غیر ذاتش وزائد بر آن می باشد قائل به تركیب وتعدد قدیم واحتیاج آنها به یكدیگر شده ایم)، هر كه خدا را توصیف كند محدودش كرده، وهر كه محدودش كند معدودش نموده، وهر كه او بشمارش در آورده ازلیت او را باطل ساخته، وهر كه گوید: چگونه است، جویای وصف او شده، وهر كه گوید: در چیست؟ او را در چیزی گنجانده است، وهر كه گوید: روی چیست؟ او را نشناخته، و هر كه گوید: كجاست، جائی را از او خالی دانسته، وهر كه گوید: ذات او چیست؟ تعریفش نموده، وهر كه گوید: تا كی می باشد، متناهیش دانسته، عالمست آنگاه كه معلومی نبود، خالقست زمانیكه مخلوقی نبود، (پس همیشه توانائی خلقت دارد)، پروردگار است در زمانیكه پروریده ای نبوده، پروردگار ما اینگونه توصیف شود، بلكه او بالاتر از توصیف وصف كنندگانست.